Kirsten van Ham is onderzoekster aan de Protestantse Theologische Universiteit. Daar doet zij onderzoek naar racisme. Ten behoeve van dat onderzoek wil zij graag in lokale gemeenten spreken met gemeenteleden via de leesmethode ‘contextueel bijbellezen’.
Op 5 oktober en 9 november (van 19.30 tot 21.30) verzorgt Kirsten deze bijbelstudie in het gemeentecentrum van onze kerk. Hoe kunnen we samen in gesprek over racisme en wat kan een Bijbelverhaal ons hierover leren? Meer informatie is te vinden via onderstaande link. Opgave voor deze activiteit kan bij ds. Margo Jonker – predikant@elkz.nl.
In december en januari 2023 ging Kirsten van Ham in Amsterdam met deze vraag aan de slag met leden van een grotendeels Nederlandse PKN-kerk en leden van een grotendeels Ghanese Pinksterkerk, die samen een gebouw delen. We deden een contextuele Bijbelstudie: een methode uit Latijns-Amerika en Zuid-Afrika om met christenen te spreken over maatschappelijke problemen, gericht op gerechtigheid. Zo’n Bijbelstudie bestaat uit drie stappen: Zien, Lezen en Doen.
Stap 1 Zien
Bij stap 1, Zien, bespraken we het onderwerp racisme. Bij de leden van de Pinksterkerk kwamen er gelijk allerlei ervaringen naar boven: “Soms loop ik in een winkel en loopt er steeds een medewerker achter me aan om te checken of ik niks steel.” “Van mij wordt verwacht dat ik altijd klaar sta om iemands shift over te nemen, terwijl dit bij mijn Nederlandse collega’s niet zo is. Ze vinden me ook altijd lui, terwijl ik vaak in mijn eentje doe wat twee Nederlandse collega’s samen doen.” Voor de PKN-leden stond het onderwerp verder van hun dagelijkse realiteit af, ook al wisten ze al wel veel over racisme door de media. “Dit weten we allemaal al, maar waar wordt het voor ons ongemakkelijk? Welke vooroordelen hebben wij over andere mensen?”
Stap 2 Lezen
Bij stap 2, Lezen, lazen we Ester 3: Mordechai weigert om te knielen voor Haman. Haman gaat zijn beklag doen bij koning Ahasveros en vertelt hem hoe de Joden een probleem vormen, omdat ze zich aan hun eigen wetten en gebruiken houden. Haman en koning Ahasveros stellen daarom een bevelschrift op, dat wordt verspreid onder alle volkeren in het land. Dit bevelschrift zegt dat alle Joden over een paar maanden moeten worden uitgeroeid. Deelnemers zeiden over dit verhaal: “Het valt me op dat Mordechai zo vastberaden is.” “Waarom komt niemand in opstand?” “Haman en de koning zitten gezellig te drinken, terwijl voor de Joden hun wereld instort.” “Het is zo gevaarlijk dat de daden van één persoon gevolgen hebben voor een heel volk.” “Waarom zijn de Joden nou zo’n groot probleem?”
Stap 3 Doen
Bij stap 3, Doen, bespraken we welke elementen van racisme in onze maatschappij, in onze kerken, in ons eigen leven we herkennen in dit verhaal. Naast dat we veel herkenden van grote maatschappelijke debatten, raakte het voor alle deelnemers ook aan hun eigen leven: “Hoe vaak zit ik als Haman en koning Ahasveros wijn te drinken, terwijl er om mij heen onrecht is?” “Hoe vaak ben ik te stil over discriminatie en racisme? Valt het me misschien geeneens op omdat ik er zo gewend aan ben?” “Wij delen wel een kerkgebouw, maar we leven langs elkaar heen. Hebben niet echt oog voor wie de ander is.” Als afsluiting bedachten deelnemers acties die ze kunnen doen tegen racisme en voor gelijkwaardigheid.
Bijbelstudie in Lutherse kerk Zwolle
In oktober en november hoopt Kirsten ook zo’n Bijbelstudie te gaan doen met een groep van de Evangelisch-Lutherse Gemeente Zwolle. Over een ander Bijbelverhaal, maar hetzelfde onderwerp: hoe kunnen we samen in gesprek over racisme en wat kan een Bijbelverhaal ons hierover leren?
